Kinh Nghiệm Khắc Phục Gỗ Bị Nứt Hoặc Cong Vênh

Làm nghề mộc hơn 30 năm, tôi đã thấy không biết bao nhiêu tấm gỗ bị nứt, cong, vênh dù là loại gỗ tốt hay bình thường. Người mới vào nghề thường nghĩ đó là “lỗi của gỗ”, nhưng thật ra, 95% là do cách xử lý và bảo quản sai.

Gỗ là vật liệu “sống”, nó co giãn theo thời tiết, theo độ ẩm, và nếu người làm không hiểu được “tính” của gỗ thì rất khó để giữ được sản phẩm bền, đẹp theo năm tháng.
Trong bài này, tôi chia sẻ lại kinh nghiệm thật từ 30 năm làm nghề, giúp bạn hiểu nguyên nhân, cách khắc phục và phòng tránh hiệu quả hiện tượng gỗ bị nứt hoặc cong vênh.

1. Hiểu rõ nguyên nhân – Cái gốc của mọi vấn đề

Gỗ nứt vì thay đổi độ ẩm quá nhanh

Gỗ có thớ và mao mạch tự nhiên, khi gặp khô thì co lại, gặp ẩm thì nở ra. Nếu môi trường thay đổi đột ngột, ví dụ phơi nắng gắt hoặc đưa từ nơi lạnh sang nơi nóng, gỗ dễ co rút không đều và sinh ra vết nứt.

Sấy gỗ sai kỹ thuật

Rất nhiều xưởng nhỏ mắc lỗi này. Họ sấy quá nhanh để tiết kiệm thời gian, khiến lớp ngoài khô nhưng bên trong còn ẩm. Khi phần lõi tiếp tục khô dần, lực co kéo làm tách nứt bề mặt.

Mối mọt – “kẻ thù thầm lặng” của gỗ

Tôi từng thấy nhiều tấm gỗ lim, gỗ gõ quý bị nứt từ trong ra ngoài chỉ vì bị mọt ăn lõi. Khi ruột gỗ rỗng, phần vỏ mất chỗ bám, rất dễ cong vênh.

Thi công sai kỹ thuật

Lắp mộng quá khít, sơn một mặt, hoặc để sản phẩm sát tường ẩm – đều là nguyên nhân phổ biến khiến gỗ cong, nứt sau vài tháng sử dụng.

2. Cách xử lý gỗ bị nứt nhẹ – Kinh nghiệm từ xưởng

Tôi đã khắc phục hàng trăm sản phẩm như vậy, và công thức đơn giản mà hiệu quả là:

Bước 1: Vệ sinh sạch vết nứt

Dùng cọ nhỏ hoặc khí nén để làm sạch bụi và mạt gỗ trong kẽ nứt.

Bước 2: Trám bằng keo gỗ trộn mạt gỗ cùng màu

Trộn keo gỗ (wood glue) với mạt gỗ của chính tấm đó → sẽ cho ra màu đồng nhất, không lộ vết.
Dùng dao trét ép kỹ vào khe nứt, miết nhẹ theo thớ gỗ.

Bước 3: Chờ khô và chà mịn

Sau 4–6 tiếng, khi keo khô hoàn toàn, chà bằng giấy nhám mịn (P400–P600).

Bước 4: Sơn hoặc đánh bóng lại

Phủ lại lớp sơn PU hoặc dầu lau gỗ tự nhiên để bảo vệ và làm đều màu.

3. Cách xử lý gỗ bị cong hoặc vênh – Làm đúng là gỗ sẽ “ngoan” trở lại

Cách 1: Ép ngược hướng cong

• Làm ẩm nhẹ mặt lõm bằng khăn ướt.

• Dùng kẹp chữ C hoặc máy ép thủy lực ép ngược chiều cong.

• Giữ trong 24–48 tiếng, để gỗ tự “nhớ” lại hình dáng ban đầu.

Cách 2: Hấp hơi nước nóng

Áp dụng cho gỗ cong nhẹ. Dùng hơi nước nóng hoặc khăn hấp nóng đặt lên vùng cong.
Khi thớ gỗ giãn nở, uốn lại hình dáng đúng và cố định bằng kẹp giữ đến khi nguội khô.

Cách 3: Cắt, ghép và phục hồi cấu trúc

Nếu gỗ vênh nặng, không thể phục hồi bằng ép, tôi thường cắt dọc tấm gỗ, sau đó ghép lại bằng mộng răng cưa hoặc mộng phẳng.
Phương pháp này vừa đảm bảo độ phẳng, vừa tăng độ bền mối ghép.

---

4. Cách phòng tránh nứt cong ngay từ đầu

1. Chọn gỗ đạt độ ẩm tiêu chuẩn (10–12%)

Gỗ phải được sấy đúng quy trình, đo độ ẩm trước khi thi công.
Đừng tin vào “gỗ phơi nắng cho khô”, vì đó là cách làm dễ gây nứt nhất.

2. Bảo quản đúng môi trường

Tránh nơi ẩm mốc, ánh nắng trực tiếp hoặc sát nguồn nhiệt.
Đặt đồ gỗ cách tường ít nhất 3–5 cm để thoáng khí.

3. Sơn phủ đều cả hai mặt

Nhiều người chỉ sơn mặt ngoài, khiến hai mặt gỗ co giãn không đều và cong.
Luôn phủ đều để giữ cân bằng lực bên trong.

4. Lắp mộng có khe co giãn

Khi làm tủ, bàn hay cánh cửa, luôn chừa khe hở nhỏ 1–2mm để gỗ “thở”.
Đây là bí quyết mà chỉ những thợ lâu năm mới nhớ.

5. Câu chuyện thật trong nghề

Tôi còn nhớ, cách đây hơn 15 năm, tôi làm một bộ bàn gỗ gõ cho khách Hà Nội. Lúc đó trời nồm, tôi chủ quan không sấy kỹ, chỉ để gió tự nhiên.
Ba tháng sau khách gọi lại: mặt bàn nứt chạy dài gần 1 mét.
Từ lần đó, tôi rút ra một bài học xương máu: